UN
POUCO DA HISTORIA DA PLATAFORMA
A PLATAFORMA CIDADÁ POLA
SUPRESIÓN DA PEAXE créase no 1998 agrupando a numerosas Asociacións de Veciños
e Federacións das comarcas de Vigo, O Morrazo e Pontevedra como consecuencia
das negativas reiteradas tanto do goberno central como do parlamento galego
ante as propostas presentadas por tódolos grupos da oposición a favor da
supresión da peaxe da Ponte de Rande.
Un obxectivo que nos
marcamos desde o comezo foi o de incluir a tódolos sectores sociais e desa
maneira conseguir que a reivindicaciónfora unánime, non partidaria. Así é que
tódolos sindicatos, Asociacións do transporte de viaxeiros, do Comercio, Xuntas
de Montes, partidos políticos –agás o PP- e outros colectivos apoian á
Plataforma coa súa presencia e incluso economicamente.
A presencia nos medios de
comunicación no primeiro ano era moi limitada e quedaba reducida ás páxinas das
edicións locais.
Elíxese unha
Xunta Directiva con representacións das diversas localidades que se reune
periodicamente e dun xeito itinerante. Un grupo de deseñadores elabora un
logotipo que se vai utilizar coa Ponte de Rande como símbolo e un r co lema “Rande une, a peaxe discrimina” e coas cores amarela e azul.
Plantéxase unha
campaña de concienciación e de denuncia do trato discriminatorio que se dá a
Galicia desde o ministerio de fomento a esta problemática de ter que pagar
peaxe na Ponte de Rande por acceder diariamente a servicios que teoricamente
son gratuitos para o resto dos cidadáns (ensino, sanidade) ou ó traballo diario
cando non existe vía alternativa.
A partires de
febreiro de 1999 decídese pasar ás mobilizacións co “pago a modiño” en pesetas
na estación de peaxe do Morrazo, no acceso norte da Ponte de Rande e desde ese
momento increméntase notablemente a presencia nos medios. Era a novidade.
Despois da primeira mobilización do 7.03.99 ralentizando a circulación e
provocando longas caravanas de vehículos comeza a verdadeira campaña.
A garda civil
toma nota das matrículas dos participantes, coacciona, intimida e trata de
impedir as caravanas de usuarios que fan uso do dereito legal de pagar “a
modiño” e un grupo de insubmisos comeza a pasar sen pagar. A garda civil
intervén e realiza numerosas denuncias de tráfico propoñendo multas de 15.000
pts. que se recurren sistematicamente. Pídenselle explicacións o subdelegado do
goberno en Pontevedra.
Os medios de
comunicación envían xornalistas ás mobilizacións, FARO DE VIGO, VOZ DE GALICIA,
ATLÁNTICO DIARIO, DIARIO DE PONTEVEDRA, TELEVIGO, ANTENA 3, TELE 5, TELEVISIÓN
DO MORRAZO e, en menor medida, TVE e TVG.
As emisoras de
radio entrevistan ós portavoces da Plataforma: Cadena SER, Radio-Voz, Onda Cero
e en menor medida a COPE, RNE ou a Radio Galega. Radio-Voz convoca un debate en
Vigo que se reflicte no xornal LA VOZ DE GALICIA nunha dobre páxina, convoca
unha mesa redonda con representantes dos partidos políticos, empresarios e
Plataforma, a COPE organiza unha tertulia en Pontevedra con traballadores de
AUDASA e a Plataforma. A cadena SER destaca entre os medios radiofónicos polo
seguimento das mobilizacións e realiza numerosas entrevistas a portavoces da
Plataforma e un debate entre un deputado do PP e o presidente da Plataforma. As
demais emisoras limítanse a insertar algún corte das declaracións antes e
despois das mobilizacións, agás a Radio Galega que en tres anos realizaría tres
ou catro entrevistas e “permitíu” unha entrada en directo no programa das
mañáns.
TELEVIGO, TPMORRAZO
e GALIVISIÓN (Marín) realizan entrevistas ó Presidente da Plataforma e no
primeiro caso compleméntase con chamadas e respostas en directo dos
teleespectadores.
Desde a
Plataforma facilítanse comunicados de prensa previos ás mobilizacións, das
conclusións das reunións da directiva, valoracións dos acordos do consello de
ministros ou do ministerio de fomento, etc. ás delegacións locais dos medios e
a Europa Press.
O 2 de maio de
1999 prodúcese unha detención nun “pago a modiño” que consideramos ilegal e
outra dous días máis tarde. Os detidos son identificados e levados a Pontevedra
e Moaña e postos en liberdade horas máis tarde. A Plataforma denuncia ós
axentes da garda civil no xulgado por “detencións ilegais” e os axentes e o
subdelegado do goberno denuncian a máis dunha ducia de usuarios por supostos
delitos de “desobediencia, desórdenes públicos, concentracións,
manifestacións,...” Inícianse tamén varios expedientes administrativos por
estas primeiras protestas pacíficas.
Este cruce de
denuncias pasa ó xulgado de Cangas e resulta favorable de cara á publicidade da
reivindicación porque a Plataforma contrata a un gabinete de avogados que desde
aquela asesora xuridicamente ós denunciados, deféndeos nos xuízos que se
celebran un ano máis tarde e todos quedan absoltos. A Plataforma reúnese varias
veces co subdelegado do goberno en Pontevedra e convoca ós medios cada vez que
o fai. (Asisten LA VOZ DE GALICIA, FARO DE VIGO, DIARIO DE PONTEVEDRA E
TELEVISIÓN DE PONTEVEDRA).
A problemática
dos medios, coas edicións locais ou comarcais, impide dar a coñecer o conflicto
noutros lugares e contactar con outros movementos semellantes que de feito
existen noutros sitios. Somente se aparece nas páxinas de Galicia cando hai
unha grande mobilización ou noticias relacionadas co parlamento galego ou co
goberno central, cando se realizan entrevistas con Cuíña, Palmou ou outros
líderes da oposición. Ás veces tamén aparecen nas páxinas de Galicia as
opinións de persoeiros do PP relacionadas co tema e as respostas da Plataforma
son relegadas ás páxinas locais contribuindo a que moitos lectores se queden
cunha parte da información.
A Plataforma
convoca roldas de prensa en Vigo, Pontevedra e O Morrazo con certa frecuencia
para valorar acordos do ministerio de fomento que afectan a outras comunidades
autónomas, para anunciar mobilizacións, a edición de boletíns informativos,
campañas publicitarias, canción reivindicativa, conclusións das reunións
celebradas cos Alcaldes das cidades e vilas afectadas,... tendo como resultado
unha boa cobertura nos medios privados, aínda que as informacións son
relegadas, na meirande parte das veces ás páxinas locais. Tense dado o caso de
repetir as roldas de prensa no mesmo día en Vigo e Pontevedra para subsanar
este erro.
Para chamar a
atención dos medios a Plataforma ten que diversificar as accións
reivindicativas, innovando constantemente e contando cun grande apoio social:
Así un grupo coral grava unha canción que se edita en formato CD e cassette, un
grupo de teatro anima a participar nas mobilizacións diante de dúas
reproduccións das cabinas de peaxe a tamaño real, pechámonos nalgunha
institución, realizamos unha “peregrinación festiva” ó monte Ermelo, encontros
con outros líderes de Plataformas de Catalunya onde xa conseguiron a supresión
da peaxe, contactos co xerente de Xarxa Viaria –organización que agrupa a 120
concellos cataláns-, edítanse carteis diferentes para cada marcha coa
colaboración dos fotoxornalistas, camisetas, tarxetas de nadal para enviar ós
políticos da Xunta e do goberno central, “Ter-jeta de PP Cuíña” imitando unha
da concesionaria, pegatinas para os vehículos e outras para cada
manifestación...
Outras
actividades en plan relatorio:
. Legalización da Plataforma como Asociación, Presentación dun
recurso contencioso ante o Tribunal Supremo admitido a trámite, Reparto de
Bonos-Axuda para recaudar fondos, Envíos de documentación ó Valedor do Pobo,
Defensor del Pueblo, Presidentes Aznar e Fraga, Cascos, Rajoy, Cuíña,... e
publicación das respostas.
. Envíos de artigos de opinión ó FARO DE VIGO E VOZ DE GALICIA de
diferentes membros da Plataforma, Repartos de octavillas e pegatinas entre os
usuarios da A-9 en horas de 6 a 8 da mañán cando todos se dirixen ó traballo,
Sorteos entre os participantes nas mobilizacións (Caixa de viño, xamón),
Premios ás pancartas máis orixinais, Edición dun cartel imitando do do PP da
campaña das pasadas eleccións xerais Hechos facendo referencia ás
supresións de peaxes en Catalunya en contraste coas rebaixas e promesas para
Galicia, Acudir a actos de dirixentes do PP (inauguracións, mitins,
conferencias-coloquio) e intervir cando é procedente con Cuíña, Pío Cabanillas,
Convidar a persoeiros da cultura para ler os manifestos a favor da supresión da
peaxe despois das marchas (Suso de Toro, “Morris”, Antón Reixa e outros),
Enviar un dossier a INTERVÍU por petición da revista que publicou varias
páxinas en xullo do 2001...
Nestes catro anos
houbo unha adquisición de experiencia e aprendizaxe no tratamento informativo
de diferentes temas, aprendemos a dosificar a información ou a publicar o que
interesaba en cada momento. Houbo que estudiar abundante documentación,
anuarios do grupo ENA, estar atentos ás publicacións relacionadas coas peaxes e
manter unha capacidade de resposta ante diversas situacións que se foron
producindo (documentos da Xunta, declaracións de Fraga, Cascos, liberación da
peaxe no tramo Teis-Puxeiros en Vigo, etc.)
En resume,
observamos que desde os medios de comunicación privados houbo un tratamento
favorable –con moitos matices- cecais porque é unha reclamación unánime e os
agravios comparativos quedaron ben patentes e demostrados. Algúns medios chegaron a publicar Editoriais
a favor das nosas teses e outros publicaron columnas de opinión de xornalistas
tamén a favor da reivindicación ou criticando decisións do goberno central ou
da Xunta discriminatorias coa Galicia do sur. Na prensa estatal estivemos
practicamente ausentes.